Srpska pravoslavna crkva i vernici slave Ivanjdan, rođenje svetog Jovana Preteče, čije ime se vezuje za krštenje Isusa Hrista na reci Jordanu i sve događaje koji su tog dana označili početak novog zaveta i propovedi hrišćanske vere.
Uz Hristovo i Bogorodičino, to je jedno od tri sveta „roždestva“ koje praznuje crkva, pored Božića praznika Rođenja Isusa Hrista i Male Gospojine, praznika Rođenja Presvete Bogorodice, a u narodu se veruje da je Ivanjdan toliko veliki praznik da se sunce, od straha, tri puta „ustavi“ tog dana.
Kao Preteča je poznat, jer je prvi najavio dolazak Isusa Hrista i propovedi nove vere.
Sveti Jovan Preteča bio je jedan od proroka jevrejske sekte Nazarećana, a prema hrišćanskoj legendi, krstio je Isusa Hrista u reci Jordanu.
Rođen je šest meseci pre Isusa Hrista, pa se u pravoslavnoj crkvi na Ivanjdan, pored susreta Bogorodice i Jelisavete, majke Jovana Krstitelja, pominje i potonje rođenje Isusovo.
Smatra se da je sveti Jovan prethodio Gospodu Isusu Hristu – njegovoj propovedi i rođenju.
Prema Jevanđelju po Luki, Bogorodica je posle Blagovesti posetila svoju blisku rođaku Jelisavetu i saopštila joj da će roditi sina.
U Četvorojevanđelju je zapisano, takođe, da je rođenjem Jovanovim ispunjeno proročanstvo anđela o daru Božjem Zahariju i Jelisaveti koji su u dubokoj starosti dobili potomstvo.
Smatra se zaštitnikom kumstva i pobratimstva, a u narodu postoji običaj da se ljudi na Ivanjdan bratime i kume „po Bogu i svetome Jovanu“, zbog toga što se Jovan Kristitelj smatra uzorom karakternosti i poštenja.
Sveti Jovan se još zove Igritelj, jer se veruje da se sunce, kada se tog jutra rađa, igra na nebu.
Od svih ostalih proroka sveti Jovan se razlikuje naročito po tome što je imao tu sreću da je mogao i rukom pokazati svetu Onoga koga je prorokovao.
Za ruku svetog Jovana priča se da ju je svake godine, na dan svetiteljev, arhijerej iznosio pred narod, a da se ponekad ta ruka javljala raširena označavajući rodnu i obilnu godinu, a ponekad i zgrčena najavljujući loš rod i glad.
O Ivanjdanu se pletu venci od ivanjskog cveća u koji se stavlja beli luk da kuću čuva od groma, a da bi se pokazalo da je priroda, u razvoju, došla do zenita.
Prema običajima, devojke, kroz taj venac, gledaju rađanje sunca da bi bile rumene kao ono, dok su se u predvečerje toga dana, u mnogim slovenskim krajevima po brdima palile ivanjske vatre (kresovi) oko kojih se igralo i pevalo.
Na ikonama je sveti Jovan predstavljen kako krštava Isusa u Jordanu ili kako stoji i desnom rukom pokazuje nebo, dok u levoj drži dugi štap s krstom na vrhu, preko koga stoji traka sa rečima „Pokajte se, jer se bliži carstvo nebesko“.
Pored Ivanjdana, SPC 20. januara (7. januara po Julijanskom kalendaru) slavi Sabor svetog Jovana Krstitelja, a 11. septembra, odnosno 29. septembra, dan njegove smrti – Usekovanje glave svetog Jovana Krstitelja.
Izvor: novosti.rs
