Bjeluša se nalazi jugozapadno od Arilja, smeštena ispod masiva Kukutnice,Budeča, Sjeruše i Okruglice, kroz nju protiče reka Mali Rzav. Selo zahvata površinu od 3554 hektara i spada u jednu od najvećih mesnih zajednica u ariljskoj opštini. Po poslednjem popisu iz 2002. godine u selu je bilo 568 stanovnika.
Postoje zapisi koji svedoče da je selo bilo naseljeno još u srednjem veku. Crnogorci i Srbi iz Hercegovine i Sandžaka bežeći ispred turskog zuluma nalazili su bezbednije uslove za život u pobrđu planina Golije, Mučnja, Kukutnjice i Javora. Uspevali su da se održe tako da i danas na ovom području žive njihovi potomci. U prvim sačuvanim turskim popisima iz 1476. godine ustanovljeno je da je Biluša, prvobitni naziv Bjeluše, imala pet registrovanih baština sa osam domaćinstva.
TRAGOVI PROŠLOSTI
Uz Rzav čije je korito kičma Bjeluše sačuvani su mnogi tragovi prošlosti. Na obrancima Okruglice nalazi se zaravan zvana Carevo polje. Na jednom delu zaravni nalazi se gomila kamenja koju meštani zovu Careva gomila. Priča kazuje da je vojska nekog cara logorovala ovde i neku ostavštinu zakopala ispod gomile kamenja. Postoje razne pretpostavke o tome koja je to vojska bila. Po nekim legendama bila je to vojska Miroslava, brata Stefana Nemanje, a kamen je prikupljan za izgradnju manastira Žuljan. Po drugoj priči Carevo polje je bilo zborno mesto Lazareve vojske na putu za Kosovo. Na području sela postoje i ostaci starih grobalja koje meštani nazivaju grčkim. Crkva Svete Trojice svakako je najznačajniji istorijski spomenik u selu. Sagrađena je odmah posle oslobodilačkih ratova od Turaka, a kao godina završetka gradnje navode se 1818., 1819. i 1820.
ŠKOLA
Među prvim selima ariljske opštine Bjeluša je dobila svoju školsku zgradu. Prvo školsko zvono oglasilo se 1919. godine 15. novembra.Za otvaranje škole naročito se zalagala Julka Lazarević koja je i dala zgradu. Te prve školske godine upisano je 97 učenika u I i II razredu. Po sećanju onih najstarijih prvi učitelj bio je Milan Lazić. U zgradi koju je poklonila Julka deca su pohađala nastavu sve do 1950. godine kada je preseljena u nove prostorije. Već 1. januara 1956. godine pripojena je školi u Brekovu i već 50 godina radi kao njeno izdvojeno odeljenje.
U periodu od 1919. do 2006. godine u Bjeluši je radilo oko 30 prosvetnih radnika, a četvorazrednu školu završilo je nešto više od 1000 učenika. Danas u bjeluškoj osnovnoj školi nastavu pohađa 9 učenika i četvoro predškolaca, a kao učiteljica radi Milena Miletić. Dala je Bjeluša i mnoštvo fakultetski obrazovanih ljudi, dokazanih u različitim stručnim oblastima, koji ipak nisu zaboravili korene od kojih su potekli i krenuli. O tome najbolje svedoči i obnova školske zgrade.
Stara školska zgrada iz 1950. obnovljena je i renovirana 1999. i 2000. godine. Škola, slobodno možemo reći, ima idealne uslove za rad, a na izgledu, opremljenosti nameštajem i nastavnim sredstvima mogu joj pozavideti i mnoge gradske škole.
Kukutnica
Kukutnica je najviši vrh Bjeluše a i ariljske opštine sa nadmorskom visinom od 1328m. Po lepom vremenu se sa nje može videti veliki deo Srbije. Ono što je vezano za ovaj masiv, a što Bjelušani sa ponosom ističu je boj na Kukutnici.Glavna borba je vođena od Crkvištva na Vodicama, pa vencem Kukutnjice do Rzava, pod komandom Milana Obrenovića, dok je tursku vojsku predvodio Skopljak Paša. Pretpostavlja se da su svi zdravi i sposobni Bjelušani verovatno učestvovali u boju, i po pričama niko nije poginuo. Istorija ovaj boj koji se odigrao 1809. godine smatra vrlo uspešnim i strategijski značajnim s obzirom da je malobrojna srpska vojska nanela poraz daleko brojnijoj turskoj vojsci. Pesme o ovom boju zabeležio je u četvrtom izdanju Srpskih narodnih pjesama i Vuk Stefanović Karadžić
Zijača je najveći izvor u selu a svoj naziv je verovatno dobila po svom izgledu. Iznad zvora uzdiže se stena visine 80 metara na čijem vrhu se nalazi pećina do koje se može doći uskom ali veoma opasnom stazicom. Voda koja ovde izvire ima približno istu temperaturu u letnjem i zimskom periodu (8 stepeni Celziusa).
Izvor :bjelusa.iz.rs
